Op 5 februari werd Donald J. Trump vrijgesproken in de Senaat van twee aanklachten die tot zijn afzetting hadden moeten leiden: machtsmisbruik en tegenwerking van het Congres. De uitslag van de stemming met betrekking tot obstruction of Congress was 53 tegen 47.
Niet helemaal toevallig zitten er 53 Republikeinen en 47 Democraten in de Senaat.
Ten aanzien van machtsmisbruik stemden 52 senatoren tegen en 48 voor. Van die 48 was er één Republikein, de senator van Utah, Mitt Romney.
Waarom hadden 52 mannen en vrouwen hun eer, geweten, ambt en geloof aan de kant gezet?
In een geëmotioneerde stemverklaring legde Romney uit waarom hij niet met zijn partijgenoten mee kon stemmen. (Gastheer van The Late Show Stephen Colbert heeft er wat mij betreft het beste verslag van gedaan. Het stuk over Romney begint na zes minuten.)
Als enige Republikein gaf Mitt als antwoord op de vraag of de president een zware misdaad had gepleegd: ‘Yes, he did.’ Hij was de enige Republikeinse senator die niet zwichtte voor de dreigementen en hoon die hem te beurt zouden vallen. De eed die had afgelegd om de grondwet te verdedigen woog zwaarder. En hij was op dat moment de enige Amerikaanse politicus die zijn geloof niet alleen met zijn mond beleed.
Ik was erdoor geraakt. Allereerst als mens, van een man die zichtbaar geëmotioneerd was door het moment dat hij zelf had gecreëerd. In de tweede plaats als liefhebber van integriteit, van een man die naar eer en geweten zijn ambt en geloof diende.
En in de derde plaats als mensenkijker, van 52 mannen en vrouwen die hun eer, geweten, ambt en geloof aan de kant hadden gezet. En waarom? Waarvoor?
Macht corrumpeert niet, macht onthult.
Aan het einde van zijn monoloog over Mitt Romney reciteert Stephen Colbert tekst uit een toneelstuk: ‘When a man takes an oath, he’s holding his own self in his own hands like water. And if he opens his fingers then, he needn’t hope to find himself again.’ Colbert vervolgt dat de Republikeinse senatoren die dag hun vingers hebben geopend. ‘They will be missed,’ zegt hij.
Hoe poëtisch Stephen ook klonk, ik geloof niet dat de tegenstemmende GOP*-senatoren zichzelf verloren hebben op 5 februari. Zij hebben zichzelf juist gevónden.
Robert Caro, de biograaf van onder andere president Lyndon B. Johnson, zei ooit dat macht niet corrumpeert, zoals Lord Acton ons probeerde wijs te maken, maar dat macht onthult. Als je alles kunt doen wat je wilt, blijft de vraag over wat je doet met dat gegeven.
We kunnen al drie jaar zien wat een man als Trump doet met dat gegeven. Op 5 februari konden we zien wat het deed met 52 Amerikaanse senatoren: het onthulde.
Samen hadden ze alle macht om ‘de machtigste man ter wereld’ zijn macht te ontnemen. En elk van hen koos ervoor om dat niet te doen.
Elk van hen had een stukje van de macht en samen hadden ze alle macht om ‘de machtigste man ter wereld’ zijn macht te ontnemen. En elk van hen koos ervoor om dat niet te doen.
Ik heb het vaker over groepsdruk, zelfmisleiding en een eed afleggen. En zeker, van al die dingen hebben de GOP-senatoren vast last gehad.
Onder leiding van Senate Majority Leader Mitch McConnell en de voorzitter van de Senaatscommissie voor de Rechtspraak Lindsey Graham werd het lastig om af te wijken van je Republikeinse collega’s. Elke senator die Trump in het zadel heeft gehouden zal een goede reden voor zichzelf hebben bedacht die hem of haar helpt om ’s nachts te slapen. En door het afleggen van de eed zullen de meeste senatoren zich sowieso te integer hebben gewaand om nog integer te hoeven handelen.
Maar…
Op basis van waarden kunnen mensen gedrag kiezen dat ingaat tegen hun automatische psychologische processen.
De zaak tegen Trump was zo klaar als een klontje. Vriend en vijand van de Amerikaanse president en zelfs de Amerikaanse president zelf hebben laten doorschemeren of letterlijk gezegd dat Trump militaire steun had onthouden aan de Oekraïense president Zelensky in ruil voor schadelijke informatie over de zoon van presidentskandidaat Joe Biden.
Normaal ben ik de eerste die mensen het voordeel van de twijfel geeft op basis van psychologische processen als groepsdruk en zelfmisleiding. Maar hier is meer aan de hand.
Mensen hebben waarden. Op basis van die waarden kunnen ze gedrag kiezen dat ingaat tegen hun automatische psychologische processen. En dat kunnen ze des te beter des te meer tijd, rust en energie ze hebben.
De Republikeinse senatoren hádden alle tijd om informatie tot zich te nemen en hun vonnis in alle rust te overdenken. Ze hoefden geen snelle beslissing te nemen. Ze kónden hun waarden hun automatische psychologische processen laten overrulen.
En dat hebben ze ook gedaan, alle 53.
Als een man een eed aflegt, houdt hij de man die hij kán zijn in zijn handen als water.
Mitt Romney dacht na en besloot dat hij een man wilde zijn die zijn eed nakomt. Zijn 52 GOP-collega’s in de Senaat dachten na en besloten dat niet te willen zijn. Mitt Romney dacht na en besloot de Amerikaanse grondwet en zijn geloof belangrijker te vinden dan zijn politieke carrière. Zijn 52 collega’s dachten na en besloten hun politieke carrière belangrijker te vinden dan de Amerikaanse grondwet en hun geloof.
Mitt Romney besloot dat hij een beter mens kan zijn. Zijn 52 collega’s gaven toe dat ze als mens geen hogere ambities hebben.
Als een man een eed aflegt, houdt hij de man die hij kán zijn in zijn handen als water. Als hij dan zijn vingers opent, geeft hij toe dat hij niet de man wil zijn die hij kan zijn.
Olav de Maat is schrijver, ondernemer, sociaalgedragscoach en organisatieadviseur. Hij heeft een boek, een Facebookpagina, een website, een app, een dochter, een vriendin en een hondje.
*GOP: Grand Old Party, de bijnaam voor de Republikeinse Partij.
olavdemaat.wordpress.com 