Hillary Clinton is goed op weg om de presidentskandidaat voor de Democraten te worden. Het zou een primeur zijn. Na de eerste zwarte president van de VS, kunnen ze nu ook de eerste vrouwelijke krijgen. Ik zou het mooi vinden, alleen al om dat gegeven; en misschien wel alléén maar om dat gegeven. Ik weet namelijk niet of ik Hillary zo’n geschikt mens vind.
Op een zogenaamde fundraiser (een inzamelingsactie voor haar campagne) in Charleston, South Carolina op 24 februari werd Clinton voor het blok gezet. Terwijl ze een speech gaf, ging een zwart meisje voor haar staan met een spandoek. Daarop stond de tekst: ‘We have to bring them to heel,’ met de afzender van het citaat: Hillary Clinton. Het meisje refereerde hiermee aan wat Clinton op 25 januari 1996 in Keene, New Hampshire had gezegd in het kader van een wetsvoorstel, de Three-strikes bill, dat inhield dat mensen met drie veroordelingen een levenslange gevangenisstraf zouden moeten krijgen. Hillary lobbyde in 1996 nogal actief voor dit voorstel. In diezelfde speech gebruikte ze een term, superpredators, een uitdrukking die veel door Republikeinen werd gebruikt om te refereren aan zwarte jongeren in gangs, die de Clintons hadden overgenomen. Ze gaf bovendien aan dat we zouden kunnen praten over hoe het zover had kunnen komen, maar deze jongens, die volgens Clinton geen geweten en geen empathie hadden, moesten eerst maar ’s in het gareel gebracht worden – bring them to heel.
De wet werd aangenomen. Met positieve en minder positieve gevolgen. Een gevolg van die laatste categorie is dat een disproportioneel deel van de mensen die onder de Three-strikes law een levenslange gevangenisstraf hebben opgelegd gekregen Afro-Amerikaanse mannen zijn. In Californië bijvoorbeeld bestaat 3 procent van de bevolking uit Afro-Amerikanen terwijl 44 procent van de third-strikers uit deze bevolkingsgroep komt. Bovendien gaat het vaak om straffen die niet de bedoeling kunnen zijn geweest van de wet. Zo worden mensen tot levenslange opsluiting veroordeeld terwijl hun drie strikes gevallen van winkeldiefstal waren. Vele kansarme zwarte levens zijn omwille van de letter van deze wet kansloos geworden.
Tegen die nadelige gevolgen van de Three-strikes law protesteerde het meisje in Charleston. Je kunt het filmpje zelf bekijken, maar ik beschrijf hier graag de gebeurtenissen omdat het veel highlights bevat.
In eerste instantie praatte Clinton door toen het meisje al voor haar stond met haar spandoek. Na een paar zinnen deed ze alsof ze haar op dat moment pas opmerkte en kondigde ze het publiek aan dat er iemand iets wilde zeggen. Het meisje zei daarop dat ze wilde dat de presidentskandidaat haar verontschuldigingen aanbood aan zwarte mensen voor massagevangenschap (mass incarceration). Clinton beloofde haar: ‘Oké. Daar gaan we over praten.’ Het meisje liet daarop weten dat ze geen superpredator is, waarop mevrouw Clinton vroeg of zij wat mocht zeggen zodat het meisje kon luisteren wat ze te zeggen had. Ondertussen kwamen er sissende geluiden en boegeroep uit het publiek. ‘Je bent onbeschoft,’ zei iemand. Clinton bedankte het meisje en ging door met het verhaal dat ze aan het afsteken was.
Terwijl Clinton verder praatte, vroeg een beveiliger wat krachteloos en ongemakkelijk het meisje om weg te gaan. Dat deed ze niet. In plaats daarvan zei ze: ‘Mensen roofdieren noemen, dat is pas onbeschoft.’ Dat was voor het publiek weer een teken om zich er weer mee te bemoeien: ‘Dat is niet gepast!’ ‘Je bent hier zonder toestemming!’ Hillary kreeg door dat het meisje niet zomaar wegging en vroeg haar: ‘Wil je de feiten horen? Of wil je gewoon praten?’ Het meisje wilde blijkbaar de feiten horen, want ze vervolgde met: ‘Kunt u alstublieft officieel uitleggen hoe het zit?’ Onderwijl werd het publiek steeds rumoeriger. Op zeker moment vroeg Clinton het meisje nogmaals de gelegenheid om te praten zodat zij het onderwerp kon bespreken. Niemand had het haar ooit gevraagd, gaf Hillary aan, dus ze zou het met alle plezier adresseren. Terwijl ze dat zei kwam een tweede beveiliger erbij die het meisje snel en vakkundig naar de deur leidde, hetgeen ervoor zorgde dat Clinton haar het laatste eigenlijk nariep. Toen het meisje op voldoende afstand was, ging Hillary door alsof ze haar alweer vergeten was: ‘Uh. Oké. Terug naar de issues.’ ‘Ja!’ reageerde het publiek, ‘dank je!’ Onder applaus ging Hillary verder met ‘de issues’.
Hoe zeer ik de gevolgen van de Three-strikes law ook betreur en ik me de actie van het meisje kan voorstellen, ook in het licht van de sfeer op dit moment rondom donkere jongeren die door politiegeweld om het leven komen, ga ik daar niet op in. Ik analyseer geen politiek. Wat ik wél analyseer is gedrag, zoals de reacties van Clinton en haar publiek op de demonstrant.
Om met de voormalige first lady te beginnen, die stelt drie keer voor om het onderwerp te adresseren waar het meisje aandacht voor wil. Maar ze doet het niet. Ze roept haar zelfs na dat ze blij zou zijn het te doen maar op het moment dat haar plaaggeest uit het zicht is, lijkt er – afgezien van het: ‘Uh. Oké.’ – nooit een onderbreking te zijn geweest. Het lijkt er eerder op dat ze alleen maar iets tegen de demonstrant heeft gezegd omdat ze er nou eenmaal stond. Haar woorden lijken betekenisloos. Ze had net zo goed: ‘Als je naar links kijkt, zie je rechts niks,’ of: ‘Broekrokken zijn allang uit,’ kunnen zeggen. Ik vermoed dat mevrouw Clinton in de loop der tijd geleerd heeft dat je in dit soort situaties moet toegeven dat je erover wilt praten. Dan kun je altijd achteraf zeggen dat jíj bereid was tot een gesprek en dat dat gesprek er van was gekomen als de ander zich niet zo onfatsoenlijk had gedragen. Ondertussen kan de beveiliging het vuile werk opknappen.
Dat is mooi, dat wij dat kunnen. Wij mensen kunnen, doordat we woorden hebben, ons gedrag zo vormgeven dat het líjkt alsof we op iemand ingaan en bereid zijn tot een gesprek terwijl we eigenlijk de tijd vol praten en een trucje gebruiken. Wat Hillary alleen vergat, en veel mensen in soortgelijke situaties met haar, is dat acties luider spreken dan woorden. Het feit dat ze gewoon doorgaat met haar verhaal en niet luistert naar de demonstrant en echt met haar in gesprek gaat, zegt elke goede observator meer dan haar loze woorden. Niet goed voor haar betrouwbaarheid, lijkt me.
De grap is dat die avond sprekers vóór Clinton hadden gesproken over nodeloos geweld op zwarte mensen en het sterke track record van Clinton op het gebied van rassengelijkheid in justitie. Ze had die woorden kunnen ondersteunen door gewoon in te gaan op het meisje, de situatie van twintig jaar geleden kunnen uitleggen en zo kunnen laten zien dat ze echt voor gelijkheid is (mits ze dat waar kan maken). Maar nee, ze zag een standaardsituatie (‘demonstrant-verstoort-lezing’) en koos een standaardreactie (‘loze-beloften-doen-tot-de-verstoring-weggaat’). Veel politici, managers en ouders maken dezelfde fout en missen daarmee gouden kansen. Ze zijn namelijk ook maar mensen, en mensen zijn gewoontedieren, die kiezen voor standaardreacties.
Dan de ‘fans’ van Hillary, die om het hardst roepen dat het ongepast is wat het meisje doet en applaudisseren als hun politieke heldin weer verder kan oreren. Over goede observatoren gesproken. Het is een sociaalpsychologisch geaccepteerd feit dat de observatiekwaliteiten van mensen sterk achteruit gaan als ze zich verbonden hebben met datgene wat ze observeren. Deze mensen waren hier niet voor niks, in meer dan één zin van het woord. Niet alleen wáren ze naar alle waarschijnlijkheid fans van mevrouw Clinton, ze hadden ook allemaal flink betaald om aanwezig te zijn op deze fundraiser. Naar verluid kostte het 500 dollar per persoon om daar te mogen staan. Dan stá je ergens voor, letterlijk en figuurlijk. En dan gaat niet een of ander brutaal ding je avond verstoren. Ook al heeft wat zij te zeggen direct te maken met dat waar Clinton zegt voor te staan en zelfs die avond over staat te praten.
Boeiend. Deze jongedame was staring Hillary right in the face, zoals ze dat in Charleston zouden zeggen. En nog zag ze niet wat ze haar te bieden had. De demonstrant hield het spandoek duidelijk zichtbaar voor al het publiek. En nog waren ze alleen bezig met het feit dat hier iemand iets deed wat het duur betaalde programma verstoorde.
Door gewoonte en vooringenomenheid missen we dingen die soms letterlijk recht voor onze neus staan. Ik raad je aan, de volgende keer dat iets onverwachts je overkomt dat je een onbehaaglijk gevoel geeft, om dan niet meteen te reageren. Doe een stap terug en kijk en luister naar dat wat je overkomt. Observeer. President word je waarschijnlijk niet maar misschien krijg je wel een andere fantastische kans in je schoot geworpen.
Als je dit blog waardeert, laat dat dan zien: volg dit blog of like Fellow Man op Facebook. Dank je!
olavdemaat.wordpress.com 